DOKUMENTY ŹRÓDŁOWE POWIĄZANE Z TEMATEM

POSTANOWIENIA TRAKTATU BRZESKIEGO / 03 marca 1918r. /

Tekst porozumienia pokojowego z Brześcia Litewskiego 3 marca 1918.

Art.1 - Niemcy, Austro-Węgry, Bułgaria i Turcja z jednej strony i Rosja z drugiej, deklarują, że ustał stan wojny pomiędzy nimi. Państwa są zdecydowane do życia odtąd w pokoju i przyjaźni ze sobą nawzajem.

Art.2 - Umawiające się strony powstrzymają się od wszelkiej agitacji i propagandy przeciwko Rządowi lub społeczeństwu i instytucjom wojskowym innej strony. Jak dotąd, na Rosji spoczywa ten obowiązek zachowania dobrej woli także w stosunku do terytoriów okupowanych przez Mocarstwa Poczwórnego Przymierza.

Art.3 - Terytoria leżące na zachód od uzgodnionej przez umawiające się strony linii, które uprzednio należały do Rosji, nie będą dłużej podmiotem suwerenności rosyjskiej; uzgodniona linia jest zaznaczona na mapie przedłożonej jako istotna część tego paktu pokoju. Dokładne dopasowanie linii zostanie dokonane przez komisję rosyjsko-niemiecką. Rosja nie przeniesie względem wspomnianych terytoriów jakichkolwiek obowiązków, wynikających z faktu, że uprzednio należały one do Rosji. Rosja powstrzymuje się od wszelkiej ingerencji w wewnętrzne stosunki tych terytoriów. Niemcy i Austro-Węgry zamierzają określić przyszły status tych terytoriów w porozumieniu z ich mieszkańcami.

Art.4 - Gdy tylko główny pokój zostanie zawarty i zostanie przeprowadzona demobilizacja rosyjska, Niemcy opuszczą terytoria leżące na wschód od linii wyznaczonej w paragrafie 1 Artykułu III, chyba że Artykuł IV nie określa inaczej. Rosja zrobi wszystko ze swej strony, by zapewnić natychmiastową ewakuację prowincyj wschodniej Anatolii i jej pełnoprawnego powrotu do Turcji. Dystrykty Erdehan, Kars i Batumi zostaną w podobny sposób i bezzwłocznie opuszczone przez rosyjskie wojska. Rosja nie będzie się wtrącać w reorganizację narodowych i międzynarodowych stosunków tych dystryktów, ale pozostawi ludności tych dystryktów sprawę przeprowadzenia tej reorganizacji w zgodzie z sąsiadującymi Państwami, w szczególności z Turcją.

Art.5 - Rosja bez zwłoki przeprowadzi pełną demobilizację swojej armii, łącznie z tymi jednostkami, które zostały ostatnio utworzone przez obecny Rząd. Ponadto Rosja sprowadzi także swoje okręty do portów rosyjskich, gdzie pozostaną do dnia wprowadzenia generalnego pokoju, lub zostaną niezwłocznie rozbrojone. Okręty wojenne państw, które kontynuują stan wojny z Mocarstwami Poczwórnego Przymierza, znajdujące się do tej pory w obrębie rosyjskiej suwerenności, zostaną uznane za okręty rosyjskie. Wygrodzony obszar na Oceanie Arktycznym zostanie zniesiony w chwili wejścia w życie pokoju generalnego. Na Morzu Bałtyckim, i tak daleko jak sięga rosyjska władza na Morzu Czarnym, zostanie wykonane natychmiastowe usunięcie wszystkich min. Żegluga handlowa w tych obszarach morskich jest wolna i zostanie natychmiast przywrócona. Zostaną powołane mieszane komisje mające sformułować bardziej szczegółowe regulacje, szczególnie do poinformowania statków handlowych o zabronionych szlakach. Linie żeglugowe mają być zawsze utrzymywane wolne od pływających min.

Art.6 - Rosja zobowiązuje się do natychmiastowego zawarcia pokoju z Ludową Republiką Ukrainy i do uznania paktu pokoju pomiędzy tym państwem a Mocarstwami Poczwórnego Przymierza. Terytorium ukraińskie zostanie bezzwłocznie oczyszczone z rosyjskich żołnierzy i rosyjskiej Czerwonej Gwardii. Rosja ma położyć kres wszelkiej agitacji i propagandzie przeciwko Rządowi i instytucyj publicznych Ludowej Republiki Ukrainy. Estonia i Liwonia zostaną podobnie, bez zwłoki, oczyszczone z rosyjskich wojsk i rosyjskiej Czerwonej Gwardii. Wschodnia granica Estonii przebiega w ogólności wzdłuż rzeki Narwy. Wschodnia granica Liwonii przecina w ogólności jeziora Pejpus i Pskowskie, do południowo-zachodniego rogu tegoż, po czym przecina Jezioro Łubań w kierunku na Livenhof nad Dźwiną. Estonia i Liwonia będą okupowane przez niemieckie siły policyjne dopóki nie zostanie zapewnione bezpieczeństwo przez stosowne instytucje narodowe i dopóki nie zostanie wprowadzony porządek publiczny. Rosja natychmiast uwolni wszystkich aresztowanych lub deportowanych mieszkańców Estonii i Liwonii i zapewni bezpieczny powrót wszystkim deportowanym Estończykom i Liwończykom. Finlandia i Wyspy Alandzkie zostaną natychmiastowo oczyszczone z rosyjskich wojsk i rosyjskiej Czerwonej Gwardii, a fińskie porty z rosyjskiej floty i rosyjskich sił morskich. Tak długo, jak lód uniemożliwia przepływ okrętów do rosyjskich portów, tylko ograniczone siły pozostaną na pokładach okrętów. Rosja ma położyć kres wszelkiej agitacji i propagandy przeciwko Rządowi i instytucjom publicznym Finlandii. Fortece zbudowane na Wyspach Alandzkich mają zostać usunięte gdy tylko będzie to możliwe. Ze względu na trwałe nie fortyfikowanie tych wysp, jak i dalsze trwałe traktowanie celem techniczno-wojskowej sytuacji żeglugi, zostanie podpisane specjalne porozumienie pomiędzy Niemcami, Finlandią, Rosją i Szwecją. Istnieje zrozumienie, że na żądanie Niemiec, także inne kraje leżące nad Morzem Bałtyckim mogą radzić w tej sprawie.

Art.7 - Mając na względzie fakt, że Persja i Afganistan są wolnymi i niepodległymi państwami, umawiające się strony zobowiązują się respektować polityczną i ekonomiczną niezależność i jedność terytorialną tych państw.

Art.8 - Jeńcy wojenni obu stron zostaną zwolnieni, by mogli wrócić do swojej ojczyzny. Rozstrzygnięcie wynikłych z tego powodu spraw zostanie omówione w specjalnych paktach, dostarczonych w Artykule 12.

Art.9 - Umawiające się strony wzajemnie zrzekają się rekompensaty za swoje straty wojenne, to jest tych strat, spowodowanych przez nie i swoich obywateli w obszarach prowadzenia wojny, za pomocą środków militarnych, włącznie z wszystkimi przedmiotami zarekwirowanymi przez wrogie państwo.

Art.10 - Stosunki dyplomatyczne i konsularne pomiędzy umawiającymi się stronami zostaną przywrócone natychmiast po ratyfikacji tego paktu pokojowego. Odnośnie obustronnej wymiany konsuli rezerwuje się osobne porozumienia.

Art.11 - Odnośnie stosunków ekonomicznych pomiędzy mocarstwami Poczwórnego Przymierza a Rosją regulacje zawarte w Dodatkach II-V są ustalone...

Art.12 - Przywrócenie publicznych i prywatnych stosunków, wymiana jeńców wojennych i internowanych obywateli, sprawa amnestii oraz sprawa statków handlowych, które przeszły na stronę przeciwnika, zostaną uregulowane w osobnych paktach z Rosją, które sformułują niezbędną część głównego porozumienia pokojowego, i, jak to będzie możliwe, wejdą w życie równocześnie z tymże.

Art.13 - W interpretacji tego porozumienia, niemieckie i rosyjskie teksty są miarodajne dla stosunków między Niemcami a Rosją; niemieckie, węgierskie i rosyjskie teksty dla stosunków między Austro-Węgrami a Rosją; bułgarskie i rosyjskie teksty dla stosunków między Bułgarią a Rosją, a tureckie i rosyjskie teksty dla stosunków pomiędzy Turcją a Rosją.

Art.14 - Obecne porozumienie pokojowe zostanie ratyfikowane. Dokumenty ratyfikacji zostaną, gdy tylko będzie to możliwe, wymienione w Berlinie*. Rząd rosyjski zobowiązuje się, na żądanie jednego z Mocarstw Poczwórnego Przymierza, dokonać wymiany dokumentów ratyfikacji w ciągu dwóch tygodni. O ile nie jest inaczej zamieszczone w jego artykułach, w jego aneksach, czy w dodatkowych paktach, porozumienie pokojowe nabiera mocy w chwili jego ratyfikacji.

Przy świadkach przedstawiciele podpisali własnoręcznie to porozumienie.

Wykonano w pięciu kopiach w Brześciu Litewskim, 3 marca 1918 r.

Traktat z Brześcia został anulowany po wojnie, na żądanie państw Ententy. Państwa Centralne zgodziły się na ten warunek.

Źródło: !!!TwissPage