Działania wojenne 1917

Pour
Le Merite

Armia Niemiecka w czasie I w.ś.
1914 - 1918

DZIAŁANIA WOJENNE NA LĄDZIE W 1917 ROKU

ZARYS NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ MILITARNYCH NA FRONTACH

Przebieg wojny : Działania wojenne 1917 roku

Państwa Ententy usiłowały wykorzystać swą zdecydowaną przewagę liczebną i materiałową dla przeprowadzenia w 1917 rozstrzygających operacji zaczepnych. W swych planach strateg. przewidywały operacje zaczepne na wszystkich frontach z jednoczesnym skupieniem głównego wysiłku na froncie zach. (plan Nivelle'a). Państwa centralne zamierzały w 1917 prowadzić obronę strateg., utrzymać stan posiadania i wyczekiwać dogodnego momentu do ewentualnego przeciwnatarcia. Najsłabszym ogniwem państw centralnych były Austro-Węgry.

Wydarzeniem, które spowodowało nie oczekiwaną przez sztaby państw zachodnich zmianę sytuacji, była rewolucja lutowa (12.03) w Rosji, w wyniku której obalony został carat; zastąpił go Rząd Tymczasowy. Władzę przejęła wprawdzie burżuazja rosyjska, ale mimo wysiłków nie była ona zdolna do kontynuowania wojny w ramach Ententy aż do "zwycięskiego końca", do zdławienia narastającej rewolucji socjalistycznej i utrzymania w ryzach rozpadającej się armii. Zrewolucjonizowane masy żołnierskie żądały pokoju. Rząd Tymczasowy nie zdołał przeprowadzić operacji wojennych na większą skalę.

niem. stanowisko ogniowe pod Arras Front zachodni :

Przedłużające się przygotowania franc.-bryt. do ofensywy, której początkowy termin ustalono na początek lutego, umożliwiły dowództwu niem. zorientowanie się w planach Ententy. W rezultacie Niemcy 16-19.03 wycofali swe wojska (6, 1, 2 i 7 A) z niebezpiecznego występu pod Noyon na nową, przygotowaną wcześniej pozycję "Zygfryda" (Arras, St. Quentin, Vailly nad rzeką Aisne). Na posunięcie to strona bryt.-franc. nie zareagowała. Opuszczony obszar przekształcony został przez Niemców w pustynię. Dowództwo niem. przez wycofanie wojsk na nową linię skróciło front obrony o 45 km oraz zmusiło przeciwnika do zmiany planów operacyjnych.

Rozwijająca się sytuacja we wschodniej Europie zmusiła państwa Ententy do bardziej skutecznych działań. Wojska franc.-bryt. po zajęciu opuszczonej przez Niemców strefy przygotowały się do głównego uderzenia siłami francuskiej Odwodowej Grupy Armii w pasie Soissons-Reims nad rzeką Aisne przez Chemin des Dames w kierunku Hirson i Guise, uderzenia pomocniczego siłami brytyjskimi w Artois w kierunku na Valanciennes i Cambrai oraz francuskiej środkowej Grupy Armii w Szampanii. Do operacji koncentrowano nie spotykaną dotąd ilość sił i środków: 90 dywizji piech., 11 dywizji kaw., 7.361 dział różnych kalibrów, 1.400 samolotów i 240 czołgów.

W wyniku nieprzestrzegania tajemnicy przygotowań do natarcia dowództwo niem. wykryło zamiary przeciwnika; głęboka rozbudowa obrony pozycyjnej oraz utworzenie silnych odwodów przygotowało skuteczny system niem. przeciwdziałania. 09.04 rozpoczęły natarcia 1, 3 i 5 A bryt. dając tym samym początek tzw. " bitwom technicznym". Mimo zadanych wojskom niem. ciężkich strat nie zdołały wojska te przełamać obrony 6 A niem. i w połowie kwietnia ich natarcie się załamało. Ponawiane ataki w końcu kwietnia i w maju nie przyniosły sukcesu.

MENU DZIAŁU

Link powrotny do :

UWAGA - STOPKA INFORMACYJNA

Bardziej szczegółowe dane dotyczące działań wojennych toczących się na lądzie podczas I w. ś. zawarte bedą w temacie bitwy. Obecnie temat ten jest w fazie projektu i realizacji.

w niemieckich okopach Jednocześnie nad rzeką Aisne przeszły do natarcia 16.04 wojska franc. Odwodowej Grupy Armii: 5 i 6 A w I rzucie, 10 A w II rzucie. Próby przełamania obrony niem. zakończyły się niepowodzeniem. 04.05 dowództwo koalicji zmuszone było zrezygnować z dalszych natarć (zwane operacją Nivelle'a). Za niepowodzenie operacji gen. Nivelle 15.05 został usuniety ze stanowiska. Jego następcą został gen. Ph. Petain, a gen. F. Foch szefem Sztabu Gen. Załamanie się ofensywy oraz krwawe straty pogłębiły także nastroje antywojenne w armii franc., które ogarnęły ponad 40 dywizji. W konsekwencji główny ciężar walk musiały przejąć w lecie i jesienią wojska brytyjskie.

Mimo załamania się ofensywy wiosennej państwa Ententy nadal miały w swym ręku inicjatywę strateg. i planowały na lato oraz jesień kolejne operacje zaczepne we Flandrii (rej. Ypres), głównie w celu odzyskania wybrzeża belgijskiego i pozbawienia Niemców ich bazy floty podwodnej w Ostendze. Uderzenia maskujące planowano pod Arras.

Bitwa we Flandrii rozpoczęła się 07.06 i trwała do 15.11. Mimo prowadzenia natarć na wąskich odcinkach i wyjątkowo dużego nasycenia artylerii i lotnictwa wojska bryt. nie zdołały przełamać głęboko rozbudowanej obrony niem. Podczas bitwy we Flandrii wojska franc. i bryt. prowadziły liczne natarcia odciążające na innych odcinkach frontu, m.in. nad rzeką Aisne, pod St. Quentin i Verdun. Ostatnią, wyjątkowo skuteczną akcją zaczepną na dużą skalę było bryt. natarcie pod Cambrai (20.11 -06.12).

Dzięki uzyskanemu zaskoczeniu krótkotrwałym przygotowaniem art., użyciu czołgów (378 szt.) we współdziałaniu z piechotą, silnemu wsparciu artylerii (wał ogniowy) i lotniczemu Brytyjczycy w ciągu kilku godzin włamali się na głębokość do 8 km w pasie o szerokości 22 km. Brak odpowiednio dużych sił i odwodów oraz nieudolne dowodzenie uniemożliwiło wyzyskanie sukcesów. W wyniku niem. przeciwuderzeń wojska bryt. zostały zatrzymane, następnie zepchnięte na pozycje wyjściowe.

martwi Rosjanie na linii frontu Front wschodni :

W myśl decyzji podjętych na sojuszniczej konferencji w Chantilly (15-16.11.1916) wojska ros. miały jednocześnie z działaniami na zachodzie przeprowadzić kilka operacji zaczepnych o charakterze odciążającym. 05-11.01.1917 12 A ros. przeprowadziła mitawską operację zaczepną, w czasie której przerwała w kilku miejscach niemieckie pozycje. 13.01 Niemcy rozpoczęli przeciwuderzenie, co zmusiło Rosjan do działań obronnych. W operacji tej wyraźnie wystąpiły oznaki rozkładu armii rosyjskiej. Narastająca dezorganizacja różnych ogniw dowodzenia oraz rosnący sprzeciw mas żołnierskich przeciw kontynuowaniu wojny wpłynęły na wstrzymanie dalszych planowanych operacji.

Kolejne natarcie Rząd Tymczasowy zarządził pod naciskiem sojuszników dopiero w lipcu 1917 siłami Frontu Pd.-Zach. (tzw. ofensywa lipcowa 1917); planowano przełamać front przeciwnika siłami 11 i 7 A w kierunku Lwowa, uderzenie pomocnicze wykonać siłami 8 A na kierunku Kałusza i Bolechowa, a armią specjalną związać siły nieprzyjaciela na południe od Lwowa.

demonstracja rew. w Piotrogradzie Natarcie ros. rozpoczęło się 01.07 po dwudniowym przygotowaniu art. Natarcie armii ros. na głównym kierunku, choć przebiegało pomyślnie, po dwóch dniach wygasło; wznowione 06.07, napotkało silne przeciwuderzenie wojsk austro-węg. i zostało zatrzymane. W wyniku natarcia na pomocniczym kierunku zdobyto Halicz i Kałusz oraz osiągnięto linię rzeki Łomnica. 13.07 wojska ros. włamały się w obronę przeciwnika na głębokość 20-25 km, następnie jednak zostały zatrzymane przez jego siły odwodowe, jak również z powodu odmowy całych jednostek kontynuowania natarcia, a nawet wycofywania się z frontu na tyły.

Podobnie zakończyły się próby ros. operacji zaczepnych w drugiej połowie lipca na froncie zachodnim i froncie północnym. 20.07 rozpoczęło się natarcie ros.-rum., w wyniku którego przełamano obronę nieprzyjaciela; po pięciu dniach przerwane przez Kiereńskiego z powodu ciężkiej sytuacji ros. Frontu Pd.-Zach. 06.08 na froncie tym przeszły z kolei do natarcia wojska niem. i austro-węg. W toku tygodniowych uzyskały one nieznaczne zdobycze terenowe pod Fokszanami, ale zostały ostatecznie zatrzymane przez Rosjan i Rumunów (bitwa pod Marasesti).

demonstracja rew. w Piotrogradzie Kolejne uderzenie Niemcy wykonali na północnym skrzydle frontu, 01.09 sforsowali dolną Dźwinę i 03.09 zajęli Rygę (tzw. ryska operacja), później zlikwidowali rosyjski przyczółek na Dźwinie pod Jekabpils, a w październiku opanowali, przy współudziale sił morskich, Wyspy Moonzundzkie. Po upadku Rygi naczelny dowódca rosyjski gen. Korniłow rozpoczął bunt, który został jednak bardzo szybko zlikwidowany.

Największym wydarzeniem, które w zasadniczy sposób wpłynęło na przebieg końcowego okresu wojny, była rewolucja październikowa w Rosji (07.11), która doprowadziła do przejęcia władzy przez partię bolszewicką i ustanowienia Rosji Radzieckiej. Jedną z pierwszych decyzji podjętych na wniosek Lenina przez nowy rząd bolszewicki był dekret o pokoju, postanawiający zakończenie wojny. Zgodnie z tym dekretem rozpoczęto 03.12.1917 rozmowy pokojowe z Niemcami i Austro-Węgrami w Brześciu Lit. i zawarto rozejm 05 i 15.12.1917 oraz z Turcją w Erzindżanie (Erzincan) 18.12.1917. Pod wpływem rewolucji rosyjskiej ruch rewolucyjny zaczął ogarniać także inne państwa uczestniczące w wojnie i ich armie. W samej Rosji przewrót dokonany przez bolszewików zapoczątkował krwawą wojnę domową.

Front włoski :

Na froncie tym Włosi podejmowali bezskutecznie dalsze próby opanowania Triestu (bitwy nad Isonzo 12.05-06.06, 17.08-12.09). Mimo odpierania ataków sytuacja wojsk austro-węg. była ciężka, wobec czego ich dowództwo postanowiło podjąć działania zaczepne, do których Niemcy skierowali ze swej strony 7 dywizji (14 A). W wyniku ofensywy rozpoczętej 24.10 nad górną Isonzo przełamano obronę włoską pod Caporetto, co spowodowało ciężki kryzys armii wł. Dopiero nad rzeką Piawą (Piave) dzięki pomocy 11 dywizji bryt. i franc. przerzuconych do Włoch przez gen. Focha Włosi zdołali utworzyć front obronny, nie byli jednak zdolni na dłuższy czas do działań zaczepnych; w wyniku klęski włoski szef Sztabu Gen. gen. L. Cadorna został zastąpiony przez gen. A. Diaza.

Front bałkański :

Planowane przez państwa Ententy wykonanie w 1917 na Bałkanach koncentrycznych operacji z rej. Salonik i z Rumunii stało się nierealne wskutek wydarzeń na froncie wsch. W konsekwencji wojska sojusznicze ograniczały się jedynie do działań lokalnych m.in. nad Strumą, w dolinie Wardaru i rzeki Crna. Sojusznicy zmusili 12.06 do abdykacji proniemieckiego króla Grecji Konstantyna. Nowy rząd grecki kierowany przez E. Venizelosa wypowiedział 29.06 wojnę państwom centralnym i zaczął kierować swe wojska na front.Na tyłach wojsk państw centralnych w okupowanej Serbii, gdzie już latem 1916 zaczęły działać oddziały partyzanckie, w lutym 1917 wybuchło tzw. powstanie toplickie ( na wschód od Niszu), krwawo stłumione przez wojska okupacyjne.

Fronty pozaeuropejskie :

Na froncie kaukaskim działania wojenne miały charakter ograniczony. W Mezopotamii natomiast wojska bryt. (gen. Maude) od stycznia nacierały wzdłuż rzeki Tygrys, wypierając systematycznie 6 A tur. w kierunku Bagdadu, (zajęty 11.03) i posuwały się na Mosul, współdziałając z rosyjskim 1 kaukaskim KKaw, działającym w Persji koło Hamadanu. Na froncie palestyńskim Brytyjczycy kontynuowali natarcie wzdłuż wsch. wybrzeży M. Śródziemnego na Gazę.

W dwóch pierwszych bitwach (26.03 i 19.04) nie uzyskali jednak powodzenia, dopiero w trzeciej zdołali przełamać front tur., zajmując 09.11 Gazę, 17.11 Jafę. Turcy wycofali się na nową linię obrony od Jafy na północy po Jerozolimę na południu. W Afryce Wsch. wojska Ententy zajęły większą część tej kolonii niem., ale nie zdołały zniszczyć wojsk niem., które przeszły na tereny kolonii portugalskich i prowadziły tam walki partyzanckie.

KRÓTKIE PODSUMOWANIE I BILANS DZIAŁAŃ MILITARNYCH ROKU 1917

Istotnym wydarzeniem prócz rewolucji lutowej i październikowej i wyjścia Rosji z wojny było przystąpienie do wojny USA. Do końca 1917 Amerykanie skierowali do Europy ponad 6 dywizji w sile ok. 200.000 żołnierzy. Wydarzenia te przekształciły obraz wojny, zadecydowały o dalszej zmianie stosunku sił oraz wpłynęły na charakter końcowego okresu wojny. Państwa centralne były coraz słabsze, nie miały już możliwości regenerowania sił zbrojnych, wyczerpywały się im zasoby ludzkie, surowcowe i materiałowe.

tekst : na podstawie źródeł patrz bibliografia

Powrót na stronę główną działu : WOJNA

	Copyright 2004 © by Home Page All rights reserved. ®