27 BAS Hel-Cypel
Historia
24 lutego 1950 roku szef Sztabu Generalnego WP zaaprobował założenia planu artyleryjskiej obrony wybrzeża ze stycznia tegoż roku. Zakładał on m.in. budowę czterech (pięciu?) baterii kal. 85-100mm. Jednak w czasie pokoju postanowiono sformować tylko dwie z nich.
W 1953 roku złożono zamówienie na 4 działa uniwersalne B-34U wraz z kompletem celowników.
Dopiero w marcu 1955 roku specjalna komisja DMW przedstawiła wnioski odnośnie lokalizacji dwóch baterii kalibru 100mm, zwanych inaczej sztyletowymi lub przeciwkutrowymi. Związane to było z zadaniami stawianymi bateriom, a były to:
- zwalczanie kutrów torpedowych nieprzyjaciela przedzierających się w rejon Zatoki Puckiej i na redę portu Hel i Gdynia samodzielnie i we współdziałaniu z istniejącymi bateriami
- zwalczanie środków desantowych nieprzyjaciela przedzierających się poza cypel Hel w kierunku Gdyni
- wzmocnienie ognia przeciwlotniczego rejonu Helu i Gdyni
Mimo wątpliwości dotyczących lokalizacji baterii na Helu, dowódca MW kontradmirał Winogradow zatwierdził budowę obu BAS-ów.
10 grudnia 1954 roku odebrano 2 dalmierze DM-4 wraz z dalocelownikami WBK-1 oraz wyposażenie centrali artyleryjskich, a także lufy wkładkowe kal. 37mm.
15 grudnia 1954r. Związek Radziecki przekazał 8 dział B-34U, które jednak okazały się wadliwe i dopiero w połowie 1955 roku dostarczono reklamowane działa.
25 lutego 1957r. baterię włączono oficjalnie w skład Marynarki Wojennej z etatem 106 wojskowych.
W 1963 baterię połączono z sąsiednią 13 BAS w jedną baterię - 27 BAS.
W połowie 1965 roku bateria przeszła ze struktur Dowództwa Jednostek Nadbrzeżnych do 9 Flotylli Obrony Wybrzeża na Helu.
Rozkazem d-cy MW z dn. 15 czerwca 1974 roku bateria (wraz z 3,11,25,28 i 34) została rozformowana.
Sprzęt baterii postawiono w stan stałej konserwacji, z której zrezygnowano w 1977r. W latach 90 pocięto na złom 3 działa B-34U - pozostawiono jedno na stanowisku nr 1, stanowiące atrakcję turystyczną w okresie letnim.
Opis baterii
Obiekty baterii zlokalizowano na południowo-zachodnim krańcu cypla helskiego, w bezpośredniej bliskości 13 BAS, co było właśnie przyczyną wątpliwości co do budowy. Stanowiska (ob. nr 1001,1002,1003,1004) wykonano wg standardowego projektu, podobnie jak w 28 BAS. Za stanowiskami zbudowano GPKO w formie czterokondygnacyjnej wieży, a obok znajdowało się Stanowisko Dowodzenia (ob. nr 1021) i schron z agregatem zasilającym (ob. nr 1025). Z tyłu, przy drodze znajdowała się Centrala Artyleryjska (ob. nr 1005). Na prawym skrzydle zlokalizowano ponadto schron dla reflektora (ob. nr 1017) i schron dla jego agregatu (ob. nr 1022).
Bateria nie posiadała schronu dla obsługi, gdyż korzystała z jednego z dwóch schronów 13 BAS.
