Baterie Artylerii Stałej - historia
Plany odtworzenia artylerii nadbrzeżnej pojawiły się już w 1945 roku, po powołaniu Marynarki Wojennej. Początkowo planowano stworzyć doraźne baterie z dział lądowych 122mm, jednak postanowiono pozyskać armaty morskie, początkowo ze Szwecji, a później w ramach reparacji wojennych ze Związku Radzieckiego.
18 sierpnia 1946 roku sformowano 31 Dywizjon Artylerii Nadbrzeżnej, składający się z 3 baterii 130mm i jednej baterii szkolnej. 2 października przeniesiono go do Redłowa, a dowódcą został były dowódca baterii im. H. Laskowskiego, kmdr por. Zbigniew Przybyszewski.
31 października Naczelny Dowódca WP zatwierdził plan rozmieszczenia baterii dywizjonu, który został zmodyfikowany w 1948 roku.
Budowę pierwszej baterii w Gdyni-Redłowie ukończono w połowie 1946 roku, a drugiej, na cyplu helskim, w sierpniu 1949 roku. W tym czasie zamówiono już działa dla kolejnych 3 baterii w Międzyzdrojach, Kołobrzegu i Ustce.
Rozkazem z dn. 22 września 1950 roku rozwiązano 31 DAN, tworząc cztery samodzielne Baterie Artylerii Stałej (BAS): 11 BAS w Gdyni-Redłowie, 13 BAS na Helu, 17 BAS w Międzyzdrojach i 19 BAS w Kołobrzegu. W grudniu 1951 roku sformowano 9 BAS w Ustce i rozpoczęto budowę i organizację kolejnej baterii - 25 BAS w Gdańsku-Stogach. W październiku 1954 roku utworzono 31 BAS w Ustroniu Morskim i 34 BAS na Rozewiu. W 1955 rozpoczęto budowę ostatnich już baterii: sztyletowych na Oksywiu(28 BAS) i Helu(27 BAS) oraz 152mm w Helu-Borze (3 BAS).
Specjalistów na potrzeby artylerii nadbrzeżnej szkoliła Szkoła Podoficerska Artylerii Nadbrzeżnej w Gdyni-Redłowie (później przeniesiona do Darłowa). Strukturalnie baterie podlegały pod dwa dywizjony - 32 i 35 (dowództwa w Gdyni-Redłowie i Kołobrzegu), które z kolei podlegały pod Dowództwo Artylerii Nadbrzeżnej.
Był to okres rozkwitu artylerii nadbrzeżnej - stan osobowy wszystkich jednostek wynosił 1601 osób. Utworzono łącznie 8 baterii kal. 130mm, dwie kal. 100mm i jedną kal. 152mm.
W 1956 roku baterie podporządkowano dowództwom baz morskich: Bazie Głównej w Gdyni i Bazie Morskiej w Świnoujściu. W latach 1961-1965 baterie zostały skadrowane do etatu 98 wojskowych i podporządkowano je Flotyllom Obrony Wybrzeża. W związku ze zmianą koncepcji wykorzystania PMW w ramach Układu Warszawskiego (m.in. wsparcie operacji desantowej na Cieśniny Duńskie), znaczenie i potrzeba utrzymywania rozbudowanej struktury artylerii nadbrzeżnej stanęła pod znakiem zapytania. Inną przyczyną likwidacji BAS-ów mógł być rozwój broni rakietowej i wzrost zagrożenia środkami napadu powietrznego. Początkowo zadania BAS-ów miały przejąć baterie rakiet "ziemia-woda" typu Sopka, później główny ciężar obrony wybrzeża przejęły Wojska Obrony Powietrznej Kraju dysponujące systemami rakietowymi S-125 Newa, S-75 Wołchow i S-200 Wega, a także artylerią przeciwlotniczą (głównie działka 57mm S-60).
Jesienią 1974 roku rozwiązano większość baterii i przeszły w stan stałej konserwacji. W 1977 roku zrezygnowano i z tego, a sprzęt został wybrakowany. Od tego czasu baterie ulegały stopniowej dewastacji, szczególnie tam gdzie całkowicie rozwiązano jednostki i obiekty znalazły się na terenach ogólnodostępnych.
