28 BAS Gdynia-Oksywie
Historia
24 lutego 1950 roku szef Sztabu Generalnego WP zaaprobował założenia planu artyleryjskiej obrony wybrzeża ze stycznia tegoż roku. Zakładał on m.in. budowę czterech (pięciu?) baterii kal. 85-100mm. Jednak w czasie pokoju postanowiono sformować tylko dwie z nich.
W 1953 roku złożono zamówienie na 4 działa uniwersalne B-34U wraz z kompletem celowników.
Dopiero w marcu 1955 roku specjalna komisja DMW przedstawiła wnioski odnośnie lokalizacji dwóch baterii kalibru 100mm, zwanych inaczej sztyletowymi lub przeciwkutrowymi. Związane to było z zadaniami stawianymi bateriom, a były to:
- zwalczanie kutrów torpedowych nieprzyjaciela przedzierających się w rejon Zatoki Puckiej i na redę portu Hel i Gdynia samodzielnie i we współdziałaniu z istniejącymi bateriami
- zwalczanie środków desantowych nieprzyjaciela przedzierających się poza cypel Hel w kierunku Gdyni
- wzmocnienie ognia przeciwlotniczego rejonu Helu i Gdyni
Mimo wątpliwości dotyczących lokalizacji baterii na Helu, dowódca MW kontradmirał Winogradow zatwierdził budowę obu BAS-ów.
10 grudnia 1954 roku odebrano 2 dalmierze DM-4 wraz z dalocelownikami WBK-1 oraz wyposażenie centrali artyleryjskich, a także lufy wkładkowe kal. 37mm.
15 grudnia 1954r. Związek Radziecki przekazał 8 dział B-34U, które jednak okazały się wadliwe i dopiero w połowie 1955 roku dostarczono reklamowane działa.
25 lutego 1957r. baterię włączono oficjalnie w skład Marynarki Wojennej.
28 BAS otrzymała od razu etat skadrowany o stanie 16 ludzi - natomiast bliźniacza bateria na Helu normalny (106 ludzi).
W połowie 1965 roku bateria przeszła ze struktur Dowództwa Jednostek Nadbrzeżnych do 9 Flotylli Obrony Wybrzeża na Helu.
W związku ze zmianą koncepcji wykorzystania PMW w ramach Układu Warszawskiego (m.in. wsparcie operacji desantowej na Cieśniny Duńskie), znaczenie i potrzeba utrzymywania rozbudowanej struktury artylerii nadbrzeżnej stanęła pod znakiem zapytania. Inną przyczyną likwidacji BAS-ów mógł być rozwój broni rakietowej i wzrost zagrożenia środkami napadu powietrznego. Główny ciężar obrony wybrzeża przejęły Wojska Obrony Powietrznej Kraju dysponujące systemami rakietowymi S-125 Newa, S-75 Wołchow i S-200 Wega, a także artylerią przeciwlotniczą (głównie działka 57mm S-60).
Rozkazem d-cy MW z dn. 15 czerwca 1974 roku bateria (wraz z 3,11,25,27 i 34) została rozformowana.
Sprzęt baterii postawiono w stan stałej konserwacji, z której zrezygnowano w 1977r.
Opis baterii
Bateria miała doskonały wgląd na wody Zatoki Gdańskiej, gdyż stanowiska ogniowe położone były na wysokiej, ok. 30-metrowej skarpie cypla oksywskiego.
Stanowisko dowodzenia z punktem kierowania ogniem znajdowało się na lewym skrzydle baterii.
Centralę artyleryjską (ob. nr 705) zbudowano z tyłu baterii, na terenie obecnego cmentarza.
Bateria posiadała dwa magazyny amunicji. Jeden, o pojemności 156 pocisków był włączony w strukturę potern łączących SO i ulokowano go pomiędzy SO nr 1 i 2.
Drugi, większy, bateryjny magazyn o pojemności 390 pocisków znajdował się z tyłu, w wąwozie. Transport amunicji pomiędzy nimi odbywał się za pomocą wózków amunicyjnych wciąganych na skarpę po specjalnym torze. Stamtąd poprzez specjalny przedsionek przy magazynie przekazywano amunicję do wnętrza systemu.
Ok. 100m za stanowiskami ogniowymi wybudowano schron dla załogi (ob. nr 711).
Jako wzmocnienie ognia przeciwlotniczego baterii ustawiono na betonowych platformach 6 działek 37mm wz. 39. Ulokowano je w bezpośredniej bliskości stanowisk ogniowych dział 100mm, nieco z przodu i poniżej, po dwa wokół SO 1,2 i 3. Stanowiska działek posiadały po dwie nisze amunicyjne wykonane z elementów prefabrykowanych.
Pomiędzy SO 1 i 2 znajdowała się wieża obserwacji dwubocznej 11 BAS z Redłowa (ob. nr 120)
Betonowy plac znajdujący się między SO 3 i 4 mógł służyć, oprócz pełnienia funkcji apelowej, także jako stanowisko reflektora, mimo iż nie zbudowano żadnych obiektów wskazujących na obecność takowego na stanie baterii.
Ponadto bateria wykorzystywała częściowo obiekty poniemieckiej zaporowej baterii przeciwlotniczej, która istniała tam w czasie wojny. Stanowisko dalmierza tejże baterii używano prawdopodobnie jako magazyn chemiczny, a inny, większy także pełnił pomocnicze funkcje magazynowe. Najprawdopodobniej wspomniane stanowiska działek plot. 37mm były to przerobione, pozbawione śrubunku stanowiska niemieckich dział.
